تاریخچه چاپ
چاپ در دوره باستان
قبل از پیدایش هر نوع چاپ و شاید زبان، انسان ها از طریق ایجاد اشکال
متفاوت بر روی دیوار غارها با یکدیگر ارتباط برقرار می کردند که با شکل
گیری زبان، حکاکی ها تنها برای سرگرمی صورت می گرفت.
تاریخچه چاپ و پیدایش آن را می توان به هزاران سال قبل از میلاد نسبت داد که بر روی خشت های گل رس مهر می زدند.
در سال های ۱۰۵۱ میلادی در چین، استفاده از حروف قابل انتقال نیز رواج
یافت. پی شینگ کسی بود که با استفاده از گل رس چاپ را به صورت ابتدایی
انجام می داد.
پس از آن بود که گوتنبرگ در سال ۱۴۴۰ میلادی به فکر یک شیوه جدید برای چاپ
افتاد که حروف قابل انتقال را اختراع کرد و برای هر یک از حروف الفبا یک
حرف جداگانه به کار می برد.
اگر چه قبل از گوتنبرگ حروف متحرک را چینی ها اختراع کردند اما او توانست با استفاده از آلیاژ مناسب برای ریخته گری حروف را از سرب و آنتی موآن به دست آورد و سپس نسبت هر یک از این دو فلز را طوری انتخاب کرد که حروف بیش از حد سخت و نرم نباشند.
تاریخچه چاپ
در نهایت گوتنبرگ یک جوهر چاپ را کشف و عمل چاپ را میسر و اجرایی نمود.
اما چیزی که استفاده از دستگاه چاپ گوتنبرگ را دشوار می ساخت، هزینه های
بالای آن بود که موجب شد تا دستگاه دیگری جایگزین آن شود. به طوری که ۳۰۰
سال پس از اختراع دستگاه چاپ گوتنبرگ، آلوئیس زنه فلدر، چاپ سنگی یا لیتو
گرافی را در سال ۱۷۹۶ میلادی اختراع کرد.
این دستگاه قابلیت چاپ متن و تصویر را داشت و برای چاپ حدود ۷۵۰ نسخه مناسب بود.
تاریخچه چاپ در ایران
شاید بتوان تاریخچه چاپ در ایران را به پنج قرن قبل از میلاد نسبت داد. در
این دوران که مصادف با حکومت هخامنشیان بود، از چاپ برای مهرهای سلطنتی به
منظور تأیید احکام و فرمان های حکومتی، استفاده می شد.
واژه چاپ به صورت تخصصی در اواخر قرن هفتم هجری وارد زبان فارسی شد. در
آن زمان که مصادف با حکومت مغولان در ایران بود، پول های کاغذی که به آن
چاو گفته می شد با یک دستگاه چاپ می شد. این دستگاه چاپ بر اساس پِرِس و
حکاکی روی چرم استوار بود.
اولین چاپخانه ای که در ایران تأسیس گردید، مربوط به دوران صفویان در شهر
جلفای اصفهان می باشد. این چاپخانه دعاهای مسیحیان را چاپ می کرد.
براساس گزارشات از چند جهان گرد خارجی، در دوره نادرشاه افشار، جزوه های به لاتین و عربی چاپ می شد.
پیدایش صنعت چاپ در ایران به دوره ولایتعهدی عباس میرزا بر می گردد که اولین چاپخانه صنعتی در ایران را تأسیس نمود.
هدف وی از راه اندازی چنین صنعتی، تعلیم سپاه برای مقابله با نیروهای
روس بود. عباس میرزا نبود اطلاعات و به ویژه کتاب را عامل اصلی عقب ماندگی
ایران به شمار آورد و صنعت چاپ را راهی برای هموارسازی پیشرفت و آبادانی
کشور می دانست.
چاپخانه هایی که در این دوران تأسیس شدند به نشر روزنامه و کتاب های آگاهی دهنده اختصاص یافت که به روش سربی صورت می گرفت.
در روش چاپ سربی کاغذ روی صفحه ای متشکل از حروف برجسته سربی قرار می گرفت
که به مرکب فشرده آغشته و بر اثر فشار، حروف بر روی صفحه کاغذ حک می شد.
در حال حاضر صنعت چاپ ایران متناسب و هماهنگ با استانداردهای جهانی پیش می
رود و برخورداری از دستگاه های پیشرفته چاپ از جمله ویژگی های آن می باشد.
تاریخچه چاپ
تاریخچه چاپ سنگی و چاپ تصویری
چاپ سنگی
چاپ سنگی در سال ۱۹۷۶ میلادی توسط آلویس زنفلدر آلمانی اختراع گردید. که از
طریق کاربرد تیزاب بر روی سنگ های نرم و مسطح و سبک وزن صورت می گرفت.
در قرن نوزدهم چاپ سنگی در اروپا تنها روش برای چاپ تصایر رنگی در تیراژ
بالا بود. این روش چاپ امروزه تنها در زمینه هنرهای تجسمی به کار می رود.
ورود چاپ سنگی در ایران اولین بار چاپ سنگی توسط میرزا صالح در سال ۱۲۵۰ قمری در تبریز صورت گرفت و سپس به سایر شهرها منتقل شد.
چاپ تصویری
پیدایش چاپ تصویری در ایران به زمان محمد شاه بر می گردد. نخستین کتاب که به صورت تصویری چاپ شد، لیلی و مجنون بود که در سال ۱۲۵۹ قمری به چاپ رسید و پس از آن دیوان فضولی بغدادی با بیست تصویر چاپ شد.